|
De tijdelijke pagina over Sint Maarten is met enthousiasme ontvangen.
Daarom nu gedurende een dag of drie enige informatie over Sint Nicolaas in relatie tot gevelornamenten.
In Nederland ligt het accent van de vieringen rond Sinterklaas op de intocht uit Spanje, het geven en strooien van snoepgoed en
de cadeautjes, eerst in de schoen en tenslotte het hoogtepunt op pakjesavond.
De volgende elementen komen we tegen:
Amsterdam,
Binnen Bantammerstraat/Kromme Waal, de intocht
van Sinterklaas. De landelijke intocht vindt half november plaats en is op TV te zien, gevolgd door vele locale intochten.
De enige plaats waar Sinterklaas zich niet voor 5 december in het openbaar mag vertonen is Deventer.
Deventer
heeft in Bergstraat 37-39 wèl een grote speculaaspop, een zogenaamde speculaasvrijer, vastgehouden door Sinterklaas, de patroon van
de Bergkerk. De pop lijkt op de toenmalige minister van CRM, Marga Klompé, uit wier zak(jes) het startkapitaal vloeide om het
Bergkwartier te renoveren.
Ook Veere,
Markt 1, heeft een speculaaspop in de gevel, het is een sculptuur afgedekt met een koperen plaat. De outfit van deze goedheiligman
(hoofddeksel, (maltezer?)kruis, mantel en staf) is afwijkend van wat we elders in Nederland tegenkomen. Ook het ontbreken van de baard
is opmerkelijk.
Sinterklaas komt ook voor in sommige gemeentewapens, zoals in Odijk
en in Valkenswaard. In de laatste plaats staat de heilige op een
gevelsteen aan het oude stadhuis aan de Markt.
Op deze afbeelding staat ook het meest voorkomende attribuut: een kuip met daarin
drie kinderen. Hoe Sint Nicolaas deze drie scholieren weer tot leven wekte lees je
hier(de drie studenten, para 2.2).
Sint Nicolaas is ook de patroon van de stad Amsterdam.
Op een prominente plek kom je daar de heilige op een gevelsteen tegen:
SINTER CLAES, Dam 2a, bij de hoek naar het Damrak. Ook hier weer compleet met het pekelvat met de kinderen.
Net als in Veere is deze heilige goed geschoren.
Een gevelversiering met alleen de attributen van de heilige zien
we aan de Mosasaurusweg 7 in Maastricht.
Het is een tegel-ensemble ANNO 1957 met zowel de staf en de mijter als de ton met kinderen (en buiten beeld de zak van Sinterklaas)
met als onderschrift SINTERKLOASKE.
In Haps (NB)
komen we aan het Raadhuisplein een prachtige frontonvulling tegen, waarop we als extra attribuut de drie goudklompjes tegenkomen, de
bruidsschat voor de drie dochters, die de basis vormen voor ons strooigoed en schoenzetten.
Zie de Legenda Aurea
(de naastenliefde, para 2.1)
Geheel andere attributen zien we in
Haarlemboven de poort van het COOMANSHOF, Witte Herenstraat 30, waar vanuit
een wolk een weegschaal wordt gehouden terwijl op de voorgrond twee smekende kinderen voor Sint Nicolaas knielen. Wordt hier goed en
kwaad geïntroduceerd?
Uiteraard ontbreekt de heilige niet in de reeks ‘heilige huisjes’
in Haarlem, gelegen aan de Eem-, Lek- en Lingestraat en aan de Jan Gijzenkade. Op het adres
Eemstraat 21 treffen we de heilige Nicolaas, met als enig attribuut een zakje,
gevuld met goud (of snoepgoed?).
De heilige Nicolaas is niet alleen de beschermheilige van kinderen,
ongehuwde vrouwen, kooplieden, studenten, geliefden, slagers, dieven, moordenaars, piraten et cetera maar ook de schutspatroon van de
zeelieden. Dat laatste zien we goed op de recente gevelsteen aan de Oudegracht 330 in
Utrecht.
De afbeelding heeft grote overeenkomst met een schilderij in het Vaticaan, zie
hier (de storm, para 2.4)
Hoewel het Sinterklaasfeest het meest uitgebreid in Nederland wordt
gevierd kennen we ook nog vier Sinterklazen op buitenlandse gevelstenen:
Parijs, een beeld aan de Rue Saint Nicolas (hoe kan het anders)
Brugge, Steenstraat 7, compleet met staf en drie kleuters in de ton
Brugge, huidig adres onbekend, afbeelding als hierboven, maar nu met een
bronzen staf
Brauweiler (Duitsland), in de abdijkerk St.Nikolaus samen
met zijn mede-heilige Benedictus
We wensen u een plezierig Sinterklaasfeest.
P.S. Het lied Sinterklaas kapoentje . . . is nog helemaal niet aan de orde geweest.
In die lacune voorziet Jef Bartelet op zijn site van de Vrienden Maastrichtse Gevelstenen,
VMG.
|